.webp)
ཉིན་ལྔ་པ། Day Five
སུ་ལ།
Whom?
ང་ཡང་ཝེཊ་ནཱམ་ནས་ཡིན།
ང་ལ་ཆོས་གྲོགས་བཞི་ཡོད།
དྲ་གནས་དེའི་མིང་ལ་ཆོས་སྐད་ཟེར་གྱི་ཡོད།
ངའི་ཆོས་གྲོགས་ཟླ་བ་ལགས་ལ་ཁྱི་གཅིག་ཡོད་རེད།
ཁོང་གི་ཁྱིའི་མིང་ལ་ངཱོ་ཟེར་གྱི་ཡོད་རེད།
ང་ལ་ me, / པད་མ་ Pema, / ཟེར་གྱི་ཡོད am called, །
ང་ I, ཡང་ also, / ཝེཊ་ནཱམ་ Vietnam, ནས་ from, / ཡིན am, །
ང་ལ་ me, / ཆོས་གྲོགས་ Dharma friend, བཞི་ four, / ཡོད have, །
ང་ཚོ་ལ་ us, / དྲ་གནས་ website, / གཅིག་ one, a, / ཡོད have, །
དྲ་གནས་ website, དེ that, the, འི་ of, མིང་ name, ལ་ to/for, / ཆོས་སྐད་ Dharma language, / ཟེར་གྱི་ཡོད is called, །
ངའི་ my, ཆོས་གྲོགས་ Dharma friend, ཟླ་བ་ Dawa, ལགས་ respected, ལ་ to, / གཟིམ་ཁྱི་ dog (honorific), གཅིག་ one, / ཡོད་རེད has, །
ཁོང་གི་ his/her, ཁྱི dog, འི་ of, མིང་ name, ལ་ to/for, / ངཱོ་ Ngo / ཟེར་གྱི་ཡོད་རེད is called, །
ཁྱི་ dog, དེ་ that, the, ལ་ to, / རྔ་མ་ tail, / ཡོད་མ་རེད doesn’t have,
ཁྱི་དེ་ལ་རྔ་མ་ཡོད་མ་རེད།
ང་ལ་པད་མ་ཟེར་གྱི་ཡོད།
ང་ཚོ་ལ་དྲ་གནས་གཅིག་ཡོད།
-
གླེང་མོལ། Conversation:
ཁོང་ཚོ་ལ་དྲ་གནས་ཡོད་རེད་པས།
ཁོང་གི་ཆོས་གྲོགས་ཟླ་བ་ལ་ག་རེ་ཡོད་རེད།
ཁོང་གི་མིང་ལ་ག་རེ་ཟེར་གྱི་ཡོད་རེད།
ཁོང་ཡང་ཝེཊ་ནཱམ་ནས་རེད་པས།
ཁོང་ལ་པད་མ་ཟེར་གྱི་ཡོད་རེད།
རེད། ཁོང་ཡང་ཝེཊ་ནཱམ་ནས་རེད།
ཁོང་ལ་ཆོས་གྲོགས་ཡོད་རེད་པས།
ཡོད་རེད། ཁོང་ལ་ཆོས་གྲོགས་ཡོད་རེད།
ཡོད་རེད། ཁོང་ཚོ་ལ་དྲ་གནས་ཡོད་རེད།
ཁོང་ཚོའི་དྲ་གནས་ཀྱི་མིང་ལ་ག་རེ་ཟེར་གྱི་ཡོད་རེད།
ཁོང་ཚོའི་དྲ་གནས་ཀྱི་མིང་ལ་ཆོས་སྐད་ཟེར་གྱི་ཡོད་རེད།
ཁོང་གི་ཆོས་གྲོགས་ཟླ་བ་ལ་ཁྱི་གཅིག་ཡོད་རེད།
ཁྱི་དེའི་མིང་ལ་ག་རེ་ཟེར་གྱི་ཡོད་རེད།
ཁྱི་དེའི་མིང་ལ་ངཱོ་ཟེར་གྱི་ཡོད་རེད།
ཁྱི་དེ་ལ་ག་རེ་ཡོད་མ་རེད།
ཨཱ་ལས། ཁྱེད་རང་ལ་ཁྱི་ཡོད་པས།
ཁྱི་དེ་ལ་རྔ་མ་ཡོད་མ་རེད།
ལགས་མེད། ང་ལ་ཁྱི་མེད། ཡིན་ན་ཡང་ང་ལ་ཞི་མི་ཡོད།
ཁྱེད་རང་ཚོ་ལ་ག་རེ་ཡོད།
A: ཁོང་ལ་ him/her, / ག་རེ་ what, / ཟེར་གྱི་ཡོད་རེད is called, །
B: ཁོང་ལ་ him/her, / པད་མ་ Pema, / ཟེར་གྱི་ཡོད་རེད is called, །
A: ཁོང་ he/she, ཡང་ also, / ཝེཊ་ནཱམ་ Vietnam, ནས་ from, / རེད་ is, པས ?, །
B: རེད། Yes, ཁོང་ he/she, ཡང་ also, / ཝེཊ་ནཱམ་Vietnam, ནས་ from, / རེད is, །
A: ཁོང་ལ་ him/her, / ཆོས་གྲོགས་ Dharma friend, / ཡོད་རེད་ has, པས ?, །
B: ཡོད་རེད། Yes, ཁོང་ལ་ him/her, / ཆོས་གྲོགས་ Dharma friend, / ཡོད་རེད has, །
A: ཁོང་ཚོ་ལ་ them, / དྲ་གནས་ website, / ཡོད་རེད་ have, པས ?, །
B: ཡོད་རེད། Yes, ཁོང་ཚོ་ལ་ them, / དྲ་གནས་ website, / ཡོད་རེད have, །
A: ཁོང་ཚོའི་ their, དྲ་གནས་ website, ཀྱི་ of, མིང་ name, ལ་ to, / ག་རེ་ what, / ཟེར་གྱི་ཡོད་རེད is called, །
B: ཁོང་ཚོའི་ their, དྲ་གནས་ website, ཀྱི་ of, མིང་ name, ལ་ to, / ཆོས་སྐད་ Dharma friend, / ཟེར་གྱི་ཡོད་རེད is called, །
A: ཁོང་གི་ his/her, ཆོས་གྲོགས་ Dharma friend, ཟླ་བ་ Dawa, ལ་ to, / ག་རེ་ what, / ཡོད་རེད has, །
B: ཁོང་གི་ཆོས་གྲོགས་ his/her Dharma friend, ཟླ་བ་ Dawa, ལ་ to, / ཁྱི་ dog, གཅིག་ one, (ཞིག་/ཅིག་ཤིག་), / ཡོད་རེད has, །
A: ཁྱི་དེའི་མིང་ name of the dog, ལ་ to, / ག་རེ་ what, / ཟེར་གྱི་ཡོད་རེད is called, །
B: ཁྱི་དེའི་མིང་ name of the dog, ལ་ to/for, / ངཱོ་ Ngo, / ཟེར་གྱི་ཡོད་རེད is called, །
A: ཁྱི་དེ་ that/the dog, ལ་ to, / ག་རེ་ what, / ཡོད་མ་རེད doesn’t have, །
B: ཁྱི་ dog, དེ་ that/the, ལ་ to, / རྔ་མ་ tail, / ཡོད་མ་རེད doesn’t have, །
A: ཨཱ་ལས། I see, ཁྱེད་རང་ you, ལ་ to, / ཁྱི་ dog, / ཡོད་ have, པས ?, །
B: ལགས་མེད། No, ང་ལ་ me, / ཁྱི་ dog, / མེད don’t have, ། > ཡིན་ན་ཡང་ but, ང་ལ་ me, / ཞི་མི་ cat, / ཡོད have, །
A/B: ཁྱེད་རང་ཚོ་ you (plural), ལ་ to, / ག་རེ་ what, / ཡོད have, །
%20C%C3%B4%20B%C3%A9%20Vi%E1%BB%87t%20Nam%20%C3%81o%20H%E1%BB%93ng%20N%C3%B3i%20Ti%E1%BA%BFng%20T%E1%BA%A1ng%20_%20Vietnamese%20Girl%20In%20Pink%20Shirt%20Speaking.webp)
-
སྦྱོང་བརྡར། Exercise:
1.
སུ་ལ་ whom
ང་ལ་ me
ང་ལ་ཉི་མ་ཟེར་གྱི་ཡོད།
ང་ལ་གློག་ཀླད་ཡོད།
ང་ལ་དེབ་མང་པོ་མེད།
ང་ཚོ་ལ་ us
ང་ཚོ་ལ་གློག་ཀླད་ཡོད།
ང་ཚོ་ལ་དེབ་མང་པོ་མེད།
ཁོང་ལ་ him/her
ཁོང་ལ་ཟླ་བ་ཟེར་གྱི་ཡོད་རེད།
ཁོང་ལ་ཁྱི་ཡོད་རེད།
ཁོང་ལ་ཞི་མི་ཡོད་མ་རེད།
ཁོང་ལ་རྐང་འཁོར་ཡོད་རེད་པས།
ཁོང་ལ་ཞི་མི་ཡོད་མ་རེད་པས།
ཁོང་ཚོ་ལ་ them
ཁོང་ཚོ་ལ་ཁྱི་ཡོད་རེད།
ཁོང་ཚོ་ལ་ཞི་མི་ཡོད་མ་རེད།
ཁོང་ཚོ་ལ་རྐང་འཁོར་ཡོད་རེད་པས།
ཁོང་ཚོ་ལ་རྐང་འཁོར་ཡོད་མ་རེད་པས།
ཁྱེད་རང་ལ་ you (singular objective)
ཁྱེད་རང་ལ་ཁ་པར་ཡོད་པས།
ཁྱེད་རང་ལ་ཁ་པར་མེད་པས།
ཁྱེད་རང་ལ་ you (singular objective)
ཁྱེད་རང་ལ་ཁ་པར་ཡོད་པས།
ཁྱེད་རང་ལ་ཁ་པར་མེད་པས།
ངའི་གྲོགས་པོ་ལ་སྦག་སྦག་ཡོད་རེད།
ངའི་དགའ་རོགས་ལ་སྦག་སྦག་ཡོད་མ་རེད།
ཟླ་བ་ལ་ཞི་མི་ཡོད་རེད་པས།
ཟླ་བ་ལ་ཞི་མི་ཡོད་མ་རེད་པས།
ཁྱི་ལ་ dog (objective)
ཁྱི་ལ་རྔ་མ་ཡོད་རེད།
ཁྱི་ལ་ར་ཅོ་ཡོད་མ་རེད།
ཁྱི་ལ་རྔ་མ་ཡོད་རེད་པས།
ཁོང་གི་ཁྱི་ལ་རྔ་མ་ཡོད་མ་རེད་པས།
2. Answer the questions based on discovered knowledge seeing the pictures:
A: པད་མ་ལ་ག་རེ་འདུག
B: ་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་
A: གློག་ཀླད་སུ་ལ་འདུག
B: ་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་
A: སྒང་ཕུག་སུ་ལ་འདུག
B: ་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་
A: ལྷ་མོ་ལ་ག་རེ་འདུག
B: ་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་
A: ཁྱི་སུ་ལ་འདུག
B: ་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་
A: ཁྱི་ལ་ག་རེ་འདུག
B: ་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་
3. Answer the questions based on ‘acknowledged knowledge’ seeing the pictures (in practice 2)
A: པད་མ་ལ་ཁྱི་ཡོད་རེད་པས།
B: ་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་
A: མོ་ཊ་སུ་ལ་ཡོད་རེད།
B: ་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་
A: རྡོ་རྗེ་ལ་ཁྱི་ཡོད་མ་རེད་པས།
B: ་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་
A: སྒང་ཕུག་སུ་ལ་ཡོད་རེད།
B: ་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་
A: ངཱོ་ལ་ག་རེ་ཡོད་མ་རེད།
B: ་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་
4. Answer the questions based on ‘self-involved knowledge’ seeing the pictures:
A: ཁྱེད་རང་ལ་གློག་ཀླད་ཡོད་པས།
B: ་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་
A: ཁོང་ལ་གློག་ཀླད་ཡོད་པས།
B: ་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་
A: ཁོང་ལ་གློག་ཀླད་མེད་པས།
B: ་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་
A: ཁོང་ལ་ག་རེ་ཡོད།
B: ་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་
A: ཁྱེད་རང་གི་གློག་ཀླད་སུ་ལ་ཡོད།
B: ་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་
-
Today’s vocabulary:
སུ་ལ་ whom, / བཞི་ four, / ཆོས་སྐད་ Dharma language, / ངཱོ་ Ngo (the dog’s name), / ཡིན་ན་ཡང་ but
ཁྱི་ dog
དྲ་གནས་/དྲ་ཚིགས་ website
གཅིག་ one
ར་ཅོ་ horn
རྔ་མ་ tail
-
Related vocabulary:
ཆུ་ཚོད་ time, watch
མིག་ཤེལ་ glasses
ངོ་དེབ་ facebook
ཁ་རས་ [mouth] mask
2.
ཕ་མ་ parents
ཨ་མ་ mother
པ་ཕ་ father
![ནང་མི་ _ thành viên gia đình _ family [member].webp](https://static.wixstatic.com/media/99f364_45a6b1a1ba6a4366a31d1aca50a86e3a~mv2.webp/v1/fill/w_233,h_188,al_c,q_80,usm_0.66_1.00_0.01,enc_avif,quality_auto/%E0%BD%93%E0%BD%84%E0%BC%8B%E0%BD%98%E0%BD%B2%E0%BC%8B%20_%20th%C3%A0nh%20vi%C3%AAn%20gia%20%C4%91%C3%ACnh%20_%20family%20%5Bmember%5D.webp)
བུ་མོ་ daughter, girl
བུ་ son, boy, child
སྤུ་གུ་ children
སྤུན་ཀྱག་ relative, kinsman
ཅོ་ཅོ་ elder brother
འོག་མ་
younger brother or sister
ཨ་ལྕག་ elder sister
འོག་མ་བུ་མོ་
younger sister
འོག་མ་བུ་
younger brother
པོ་པོ་ grandfather
རྨོ་རྨོ་ grandmother
ཨ་ནེ་ paternal aunty
ཨ་ཞང་ maternal uncle
ཨ་སུ་ maternal aunty
ཨ་གུ་ paternal uncle
ཚ་བོ་ nephew/
cousin brother
ཚ་མོ་ niece/
cousin sister
མནའ་མ་ bride
མག་པ་ groom
ཁྱོ་ག་ husband
སྐྱེས་དམན་ wife, woman
ཁྱིམ་མཚེས་ neighbour
གྲོགས་མོ་ [female] friend
གྲོགས་པོ་ [male] friend
ངོ་ཤེས་པ་ acquaintance
དགའ་རོགས་ lover
བཟའ་ཟླ་ spouse
3.
གཅིག་ one
གཉིས་ two
གསུམ་ three
བཞི་ four
ལྔ་ five
དྲུག་ six
བདུན་ seven
བརྒྱད་ eight
དགུ་ nine
བཅུ་ ten
II. ཡོད། འདུག ཡོད་རེད།
1. ཡོད།/འདུག/ཡོད་རེད། - Situation-based Verbs
2. Past Tense of འདུག/ཡོད་རེད།/ཡོད།
3. Passive and Active Voices of འདུག/ཡོད་རེད།/ཡོད།
1.
ཡོད།/འདུག/ཡོད་རེད།, they are, as mentioned in the 4th lesson, not ‘Person’ based but ‘Situation’ based verbs.
Situation:
ཡོད། I situated the owning situation.
འདུག I am discovering the owning situation.
ཡོད་རེད། I discovered earlier the owning situation.
They can go with all the ‘persons’ or all the ‘persons’ can get all of these three different verbs of owning situation.
Examples:
ང་ལ་ཞ་སྨྱུག་ཡོད།
ང་ལ་ཞྭ་སྨྱུག་འདུག
ང་ལ་ཞྭ་སྨྱུག་ཡོད་རེད།
ཁྱེད་རང་ལ་ཞྭ་སྨྱུག་ཡོད།
ཁྱེད་རང་ལ་ཞྭ་སྨྱུག་འདུག
ཁྱེད་རང་ལ་ཞྭ་སྨྱུག་ཡོད་རེད།
ཁོང་ལ་ཞྭ་སྨྱུག་ཡོད།
ཁོང་ལ་ཞྭ་སྨྱུག་འདུག
ཁོང་ལ་ཞྭ་སྨྱུག་ཡོད་རེད།
Let us check:
ང་ལ་ཞྭ་སྨྱུག་ཡོད།
This is said when I know that I kept a pencil with me.
ང་ལ་ཞྭ་སྨྱུག་འདུག
This is said when I find out that I have a pencil with me.
ང་ལ་ཞྭ་སྨྱུག་ཡོད་རེད།
This is said when I am used to be with the finding-outs that I have a pencil with me.
ཁྱེད་རང་ལ་སྨྱུ་གུ་ཡོད།
This is said when I kept a pencil with you.
ཁྱེད་རང་ལ་སྨྱུ་གུ་འདུག
This is said when I find out that you have a pencil.
ཁྱེད་རང་ལ་སྨྱུ་གུ་ཡོད་རེད།
This is said when I am used to be with the finding-outs that you have a pencil with you.
ཁོང་ལ་སྨྱུ་གུ་ཡོད།
This is said when I kept a pencil with him/her.
ཁོང་ལ་སྨྱུ་གུ་འདུག
This is said when I find out that he/she has a pencil.
ཁོང་ལ་སྨྱུ་གུ་ཡོད་རེད།
This is said when I am used to with the finding outs that he/she has a pencil with hm/her.
Please note that the situations are three:
1. I kept/situated
2. I find out
3. I am used to with the finding outs
2.
Note:
The past tense of the verbs འདུག/ཡོད་རེད།/ཡོད། or ‘had’ will be decided by the past time mentioned.
There are some common time-phrases that can say or turn the verbs ‘has/have’ into ‘had’:
སྔོན་མ་ before, in the past, དེ་དུས་ that time, ད་གིན་ a while ago, ཏོག་ཙམ་སྔོན་ལ་ little bit before,
Examples:
སྔོན་མ་ང་ལ་གློག་ཀླད་ཡོད།
Before, I had a computer.
སྔོན་མ་ང་ལ་གློག་ཀླད་མེད།
Before, I had not a computer.
སྔོན་མ་ཁྱེད་རང་ལ་གློག་ཀླད་ཡོད་པས།
Did you have a computer before?
སྔོན་མ་ཁྱེད་རང་ལ་གློག་ཀླད་མེད་པས།
Didn’t you have a computer before?
དེ་དུས་ཁོང་ལ་གློག་ཀླད་ཡོད་རེད།
That time, I had a computer.
ད་གིན་ཁོང་ལ་དངུལ་འདུག
A while ago, he/she had money.
ཏོག་ཙམ་སྔོན་ལ་ཁོང་ལ་དངུལ་འདུག
A little bit before, he had money.
Please note that the verb form is still the same.
3.
Please check this as well for passive and active voices:
a) ང་ལ་གློག་ཀླད་ཡོད།
b) གློག་ཀླད་ང་ལ་ཡོད།
__ The statement ‘a’ is answering the question ‘What do you have?’ ཁྱེད་རང་ལ་ག་རེ་ཡོད།
__ The statement ‘b’ is answering the question ‘Who has a computer?’ གློག་ཀླད་སུ་ལ་ཡོད།
III. ཡིན་ན་ཡང་ But,
Examples:
ང་ལ་ཁྱི་ཡོད་ཡིན་ན་ཡང་། [ང་ལ་]ཞི་མི་མེད།
I have a dog but I don’t have a cat.
ཁོང་ལ་ཁྱི་ཡོད་རེད་ཡིན་ན་ཡང་། [ཁོང་ལ་]ཞི་མི་ཡོད་མ་རེད།
He/she has a dog but he/she doesn’t have a cat.
འདི་ཁོང་གི་གློག་ཀླད་རེད་ཡིན་ན་ཡང་། ཕ་གི་ཁོང་གི་གློག་ཀླད་མ་རེད།
This is his/her computer but that over there is not his/her computer.
IV. དེ་རིང་གི་ཞེ་ས་ Honorific today:
1.
2.
Please note:
1. One will not say the honorific terms on one’s own possessions!
(ངའི་གཟིམ་ཁྱི། ངའི་ཕྱག་ཚོད། ངའི་སྤྱན་ཤེལ། ངའི་ཡུམ། ངའི་ཡབ། ངའི་ཨ་བ། ངའི་སྲས། ངའི་སྲས་མོ། ངའི་སྐུ་ཟླ། such is not said.)
It is the fault of honoring oneself.
2. Animals won’t be addressed with ལགས་ after its name.
(ཁྱི་ལགས་/གཟིམ་ཁྱི་ལགས/ངཱོ་ལགས་ such is not said.)
It is the fault of extreme honor.